مطالعه آزمایشگاهی راهکارهای اصلاحی جهت کاهش اثر تورم خاک بر لاینینگ بتنی کانال‌های انتقال آب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار-گروه عمران- دانشکده فنی- دانشگاه آزاد اسلامی تبریز

2 استاد، دانشکده عمران، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

آسیب دیدگی پوشش بتنی کانال‌های انتقال آب یکی از مشکلات رایج در پروژه های شبکه‌های آبیاری و زهکشی می‌باشد. بررسی‌های انجام شده حاکی از این واقعیت می‌باشد که تورم خاک‌های رسی غیراشباع واقع در بستر کانال‌ها علت اصلی این آسیب‌ها می‌باشد. در مقاله حاضر به مدل‌سازی فیزیکی این پدیده جهت بررسی رفتار اندرکنشی رویه بتنی و خاک بستر به منظور ارائه روش‌های اجرایی برای کاهش آسیب‌ها پرداخته شده است. در مدل‌سازی‌های انجام شده دو راهکار برای کاهش اثر تورم بر روی رویه بررسی شده است: بهینه کردن تعداد و آرایش درزها و اثر شیب دیواره بر رفتار اندرکنشی خاک و رویه. بدین منظور مشخصات هندسی کانال انتقال آب دشت تبریز به عنوان مبنا انتخاب گردیده و از مقیاس 1:10 در مدل‌سازی‌ها استفاده شده است. در آزمایشات انجام شده از دو روش سرعت‌سنجی تصویری (PIV) و سیستم ابزار دقیق برای ارزیابی رفتار استفاده گردیده است. به کمک نتایج حاصله از آزمایشات، بردارها، کنتورهای جابه‌جایی و همچنین کرنش‌های حجمی رسم گردیده است. از طرفی نتایج مربوط به قرائت کرنش‌سنج‌ها، توزیع لنگر خمشی ایجاد شده در طول رویه در اثر فشار تورم را نشان  می‌دهد. بر اساس نتایج با قرار دادن ردیف درزها در محل‌های مناسب در مقطع کانال که شامل محل تمرکز جابه‌جایی‌ها می‌باشد، می‌توان به نحو بسیار چشمگیری از جابه‌جایی نسبی پانل‌ها ممانعت کرده و لنگرهای مخرب ایجاد شده در رویه را کاهش داد. همچنین نتایج نشان می‌دهند که تغییر شیب دیواره کانال نمی‌تواند به عنوان راهکار مؤثر در کنترل آسیب دیدگی رویه ها مطرح باشد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Experimental Study of Solutions to Reduce the Effect of Soil Swelling on Concrete Lining of Conveyance Canals

نویسندگان [English]

  • Fariba Behrooz Sarand 1
  • Masoud Hajialilue-Bonab 2
1 Department of Civil Engineering, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.
2 Geotechnical Group, Faculty of Civil Engineering, University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]

Damage to canal concrete lining is one of the common problems in irrigation and drainage network projects. Results of several studies show that swelling of unsaturated expansive soils usually led to these damages. In a recent paper, this phenomenon is studied by physical modeling. In this paper, two different ways are studied to control and reduce the effect of swelling soil on canal lining. The first way is the optimization of the number and location of joints on canal lining and the second is the investigation of the effect of canal wall slope on soil-lining interaction behavior. For this purpose, the irrigation and drainage network of the Tabriz plain canal that is under construction on expansive soil is selected as a reference for the geometric properties of the canal section. The physical models are constructed on a small scale (1/10) in the laboratory and two techniques are used in tests: the PIV method and instrumentation. By using of PIV method displacement vectors, volumetric contours, and the magnitude of them in bed soil are obtained and drawn. In addition, the results of physical modelings show the effect of joints to control and distribute of expansive soil-canal lining interaction forces. In the other hand the strain gauges recorded data show that the relative displacement of panels and destructive bending moments of lining are decreased by considering joints on location of maximum internal forces in the canal section. Also it is inferred that the variation of canal wall slope is not an effective way to reduce the lining damages.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Physical modeling
  • Canal
  • Concrete lining
  • Swelling
  • Joint
  1. F.H.Chen, “Foundations on Expansive Soils”, Elsevier Scientific Publishing Co., Amsterdam, (1988).
  2. L.D.Johnson and D.R.Snethen, “Prediction of potential heave of swelling soil”, Geotechnical Testing Journal, Vol. 1, No. 3, (1978), pp.117–124.
  3. R.S.Sharma, “Constitutive modeling of unsaturated soils: stress variables and strain increment parameters”, Proceedings, 10th International Conference of International Association for Computer Methods and Advances in Geomechanics (IACMAG), Tucson, Arizona. A.A. Balkema, Vol. 1, (2001), pp. 395–400.
  4. W.G.Holtz and H.J.Gibbs, “Engineering properties of expansive clays”, Transactions, ASCE, Vol. 121, (1956), pp. 641–677.
  5. A.S.Rao, B.R.Phanikumar and R.S.Sharma, “Prediction of swelling characteristics of remoulded and compacted expansive soils using free swell index”, The Quarterly Journal of Engineering Geology and Hydrogeology, Vol. 37, No. 3, (2004), pp. 217–226.
  6. W.M.Schafer, M.J. Singer, “Influence of physical and mineralogical properties on swellingof soils in Yolo County, California”, Soil Science Society of America Journal 40, (1976), pp.557–562.
  7. J.C.Parker, D.F.Amos and L.W. Zelazny, “Water adsorption and swelling of clay minerals insoil systems”, Soil Science Society of America Journal 46, (1982), pp.450–456.
  8. A.J.Puppala, B.Katha and L.R. Hoyos, “Volumetric shrinkage strain measurements in expansive soils using digital imaging technology”, Geotech Testing Journal, ASTM, Vol. 27(2004), No. 6
  9. H.Rahimi, N. Abbasi, “Failure of concrete canal lining on fine sandy soils: a case study for the saveh project”, Irrigation and Drainage, John Wiley & Sons, Ltd., 57(2008), pp.83-92.

10. FG.Bell, “Stabilization and treatment of clay soils with lime”, Part – 1: basic principles. Ground engineering, 21(2), (1988), pp.10–15.

11. J.D.Nelson, D.J Miller, “Expansive Soils – Problems and Practice in Foundation and Pavement Engineering”, John Wiley and Sons. (1992), USA.

12. A. Seco, F. Ramírez, L. Miqueleiz, B. García, “Stabilization of expansive soils for use in construction”, Applied Clay Science, 51 (2011) 348–352.

13. C. Urena, J.M. Azanon, F. Corpas, F. Nieto d, C. Leon, L. Pérez, “Magnesium hydroxide, seawater and olive mill wastewater to reduce swelling potential and plasticity of bentonite soil”, Construction and Building Materials, 45(2013) 289–297.

14. Dina A. Emarah, Safwat A. Seleem, “Swelling soils treatment using lime and sea water for roads construction”, Alexandria Engineering Journal, (2017) Article in press.

15. D.E.Sheeran, R.J.Krizek, “Preparation of homogeneous soil samples by slurry consolidation”, Journal of Materials, 6 (2): (1971) pp. 356–373.

16. R.J. Mair, “Centrifugal modelling of tunnel construction in soft clay, Ph.D Thesis, (1979) Cambridge University, UK.

17. C.M.Martin, “Physical and numerical modelling of offshore foundation under combined loads, Ph.D.Thesis, (1994), Oxford University, UK.

18. S.H.Kim, “Interaction between closely spaced tunnels in clay, Ph.DThesis, (1996), Oxford University, UK.

19. D.N.Chapman, A.H.C.Chan and D.V.L.Hunt, “Model tests for investigating ground movements caused by multiple tunnelling in soft ground. In proceedings of the 6th conferece on Physical Modelling in Geotechnics, London, Taylor& Francis Group, (2006), pp.1133-1137.

20. W.A. Take, “The influence of seasonal moisture cycles on clay slopes, Ph.D Thesis, (2003), University of Cambridge, UK.

21. D.J.White, W.A. Take, W.A. and M.D. Bolton, “Soil deformation measurement using particle image velocimetry (PIV) and photogrammetry”, Geotechnique 53, No.7, (2003) pp.619-63.