بهینه‌سازی طرح جانمائی ابزار حفاری در کاترهدهای ماشین‌های تونل‌زنی زمین‌های سخت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه مکانیک سنگ و تونلسازی، دانشکده مهندسی معدن، دانشگاه امیرکبیر، تهران، ایران

چکیده

یکی از اهداف مهم در فرایند طراحی کاترهد، افزایش کارکرد ماشین حفاری و کاهش نیروها و گشتاورهای نامتقارن اعمال شده به آن است. از مهم‌ترین اقدامات لازم در این فرایند، بهینه‌سازی طرح جانمائی موقعیت‌های ابزار حفاری، موقعیت‌های تخلیه مصالح حفاری (باکت‌ها)، و موقعیت‌های دسترسی به سینه کار است. این نیروها و گشتاورهای نامتقارن، باعث ایجاد چرخش یا انحراف ناخواسته در حین عملیات راهبری ماشین حفاری می‌شود. برای کاترهدهای ماشین‌های تونل‌زنی زمین‌های سخت، عموما دو طرح جانمائی ابزار حفاری به کار گرفته می‌شود که شامل طرح شعاعی و مارپیچ است. هر کدام از این روش‌ها دارای معایبی هستند که طراحی جانمائی را با مشکل مواجه می‌کند. در این مقاله برای استفاده حداکثری از مزایای هر دو روش و رفع معایب آن‌ها، یک طرح ترکیبی شعاعی-مارپیچ با عنوان "طرح توزیع یکنواخت" ارائه شده است. در این طرح، هم شرایط مرزی مرتبط با متعادل کردن نیروها و گشتاورها و هم فضای کافی برای جانمایی باکت‌ها و دریچه‌های دسترسی در نظر گرفته می‌شود. برای این منظور، اصول طراحی جانمائی، مراحل دستیابی به یک طرح بهینه توزیع یکنواخت، و پارامترهای مورد نیاز برای طرح جانمائی (بر اساس مطالعات آماری وسیع بر روی خصوصیات طراحی کاترهدهای زمین‌های سخت) ارائه شده است. در انتها، با به کارگیری یک مثال، نتایج حاصله از طرح توزیع یکنواخت با نتایج طرح‌های شعاعی و مارپیچ مقایسه شده است. نتایج این مقایسه نشان می‌دهد که به کارگیری روش جدید ارائه شده می‌تواند در طراحی و بهینه‌سازی طرح جانمائی ابزار حفاری بسیار مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Lace Design Optimization for Hard Rock TBMs

نویسنده [English]

  • Ebrahim Farrokh
Mining Engineering, Amirkabir University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Optimization in TBM cutterhead design is essential for increasing its performance. Lace design for the cutters, buckets, and manholes, is one of the major considerations in the design of the cutterheads. An optimum lace design is necessary to avoid cutterhead deviation, vibration, stress concentration, etc., during its operation. TBM manufacturers usually utilize two common lace designs of radial and spiral configurations. Each of these designs has its own disadvantages, which may cause difficulties in achieving an efficient design of the cutterhead. This paper presents the basis of the lace design of the hard rock TBMs. With the consideration of the problems of the radial and spiral configurations, a new method of “evenly distributed lace design” is introduced and the steps of achieving the final layout of the cutterhead are explained with its required parameters. The parameters are obtained from statistical analyses conducted on the gathered design information of many TBM cutterheads from around the world. The results show that the new method is very efficient in both evenly distributing the cutters on the cutterhead surface as well as in minimizing the unbalanced forces and moments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • TBM
  • Cutterhead
  • Lace design
  • Disc cutter
  • Optimization
[1] Abu Bakar, M.Z., 2012. “Saturation effects on mechanical excavatability of sandstone under selected rock cutting tools”. Ph.D. Thesis, Missouri University of Science and Technology, USA, p. 245.
[2] Cho, J.W., Jeon, S., Jeong H.Y., Chang, S.H., 2013. “Evaluation of cutting efficiency during TBM disc cutter excavation within a Korean granitic rock using linear-cutting-machine testing and photogrammetric measurement”. Tunneling and Underground Space Technology, Vol. 35, pp. 37-54.
[3] Eskikaya, S., Bilgin, N., Balci, C., Tuncdemir, H. 2005. “From research to practice: Development of Rapid Excavation Technologies, Underground Space Use: Analysis of the Past and Lessons for the Future”. Erdem & Solak (eds), Taylor & Francis Group, London, pp. 435-441.
[4] Gertsch, R., Gertsch L., Rostami, J., 2007. “Disc cutting tests in Colorado Red Granite: Implications for TBM performance prediction”. Int. J. Rock Mech. Min. Sci., 44 (2), pp. 238-246.
[5] Lislerud, A., 1997. Principles of Mechanical Excavation. Tamrock Corp, POSIVA 97-12.
[6] Ozdemir, L., Miller, R., Wang, F.D., 1978. “Mechanical Tunnel Boring Prediction and Machine Design”. NSF APR73- 07776-A03. Colorado School of Mines. Golden, Colorado, USA.
[7] Rostami, J., 1993. “Design optimization, performance prediction and economic analysis of tunnel boring machine for the construction of the proposed Yucca Mountain nuclear waste repository”. Ms. Thesis, Colorado School of Mines, Golden, Colorado, USA.
[8] Rostami, J., 1997. “Development of a force estimation model for rock fragmentation with disc cutters through theoretical modeling and physical measurement of crushed zone pressure”. Ph.D. Thesis, Colorado School of Mines, Golden, Colorado, USA, p. 249.
 [9] Rostami, J., 2008. “Hard Rock TBM cutterhead modeling for design and performance”. Geomechanics and Tunnelling, 1 (1), pp. 18–28.
[10] Roxborough, FF., Phillips, HR., 1975. “Rock excavation by disc cutter”. Int J Rock Mech Min Sci Geomech Abstr 1975, 12(12), pp. 361–366.
[11] Sanio, H.P., 1985. “Prediction of the performance of disc cutters in anisotropic rock”. Int. J. Rock Mech. Min. Sci., 22 (3), pp. 152-163.
[12] Tuncdemir, H., Bilgin, N., Copur, H., Balci, C., 2008. “Control of rock cutting efficiency by muck size”. Int. J. Rock Mech. Min. Sci., 45 (2), pp. 278-288.
[13] Farrokh, E., Kim, D.Y., Kyung, S.B., 2015. “Rotary Cutting Test for Hard Rock TBM Performance Evaluation”. World tunneling conference, Dubrovnik, Croatia.
[14] Geng, Q., Wei, Z.Y., Meng, H., 2016. “An experimental research on the rock cutting process of the gage cutters for rock tunnel boring machine (TBM)”. Tunn. Undergr. Space Technol., 52, pp. 182–191.
[15] Geng, Q., Wei, Z.Y., Ren, J.H., 2017. “New rock material definition strategy for FEM simulation of the rock cutting process by TBM disc cutters”. Tunn. Undergr. Space Technol., 65, pp. 179–186
[16] Rostami, J., & Chang, S.H., 2017. “A Closer Look at the Design of Cutterheads for Hard-rock Tunnel-Boring Machines”. Engineering.
[17] Geng, Q., Wei, Z., Menga, H., Maciasb, F.J., 2016. “Mechanical performance of TBM cutterhead in mixed rock ground conditions”. Tunn. Undergr. Space Technol., 57, pp.76–84.
[18] Liu, T., Gong, G.F., Yang, H.Y., Ouyang, X.P., Shi, Z., 2016. “Design and simulation of electro-hydraulic hybird driving system for TBM cutterhead”. ASME International Conference on Mechatronic and Embedded Systems and Applications (MESA) - Auckland, New Zealand.
[19] Pan, Y.C., Liu, Q.S., Liu, J.P., Huang, X., Liu, Q., Peng, X.X., 2018a. “Comparison between experimental and semi–theoretical disc cutter cutting forces: Implications for frame stiffness of the linear cutting machine”. Arab J. Geosci.
[20] Pan, Y.C., Liu, Q.S., Liu, J.P., Liu, Q., Kong, X.X., 2018b. “Full–scale linear cutting tests in Chongqing Sandstone to study the influence of confining stress on rock cutting efficiency by TBM disc cutter”. Tunn. Undergr. Space Technol., 80, pp. 197–210.
[21] Pan, Y.C., Liu, Q.S., Peng, X.X., Liu, Q., Liu, J.P., Huang, X., Cui, X., Cai, T., 2019. “Full‑scale linear cutting tests to propose some empirical formulas for tbm disc cutter performance prediction”. Rock Mech. Rock Eng.
[22] Thyagarajan, M.V., 2018. “The comparison of cutting forces on disc cutters in constant vs variable penetration modes”. MS thesis, Colorado School of Mines, Golden, Colorado, USA.
[23] Han, D.Y., Cao, P., Liu, J., Zhu, J.B., 2017. “An experimental study of dependence of optimum TBM cutter spacing on pre-set penetration depth in sandstone fragmentation”. Rock Mech. Rock Eng.
[24] Bruland, A., 1998. “Hard rock tunnel boring”. Ph.D. Dissertation, The Norwegian University of Science and Technology, Trondheim.
[25] Cheema, S., 1999. “Development of a rock mass boreability index for the performance of tunnel boring machines”. Doctoral dissertation, Department of Mining Engineering, Colorado School of Mines, Golden, CO, USA.
[26] Farrokh, Ebrahim; Rostami, Jamal; Laughton, Chris., 2012. “Study of various models for estimation of penetration rate of hard rock TBMs“. Tunnelling and Underground Space Technology incorporating Trenchless Technology, vol. 30, pp. 110-123.
[27] Kim, D.Y., Farrokh, E., Hyun, K.Ch., Lee, J.H., 2016. “Jinhae Geoje Subsea Tunnel TBM Design and Performance Evaluation”. World tunneling conference, San Francisco, USA.
[28] Burger, W., Dudouit, F., 2009. “The Hallandsås dual mode TBM”. Rapid Excavation and Tunneling Conference 2009, Las Vegas, USA.
[29] Huo, J., Sun, W., Chen, J., Su, P., Deng, L., 2010. “Optimal disc cutters plane layout design of the full-face rock tunnel boring machine (TBM) based on a multi-objective genetic algorithm”. Journal of Mechanical Science and Technology, 24 (2), pp. 521-528.