مدل‌سازی عددی پخش و انتقال فسفر در بدنه‌های آبی (مطالعه موردی: رودخانه سفیدرود)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی، موسسه تحقیقات آب

2 گروه عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بین الملل امام خمینی (ره)

3 گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

چکیده

فسفر یک ماده مغذی حیاتی برای رشد گیاهان و جلبک‌ها است. انحلال‌پذیری کم ترکیبات فسفر در آب نسبت به سایر مواد مغذی باعث شده ‌است که فسفر به عنوان ماده محدود کننده رشد جلبک در بیشتر منابع آبی شناخته شود. بنابراین حضور بی‌رویه فسفر در آب می‌تواند باعث افزایش بیش ‌از حد جمعیت جلبک‌ها به مقداری بیش از حد مصرف آبزیان، وقوع پدیده تغذیه‌گرایی، کاهش کیفیت آب و ایجاد شرایط نامطلوب برای زیست آبزیان گردد. از این رو شناسایی منابع اصلی ورود فسفر به داخل رودخانه‌ها و مکانیسم انتقال و نشر آن‌ها و بررسی شرایط کیفی رودخانه پس از نشر ترکیبات فسفر در آب حائز اهمیت است. در این پژوهش پس از شناخت منابع اصلی ورود فسفر به رودخانه‌های قزل‌اوزن، شاهرود و سفیدرود، نحوه انتقال و پخش فسفر داخل این رودخانه‌ها با کمک داده‌های میدانی و نرم‌افزار HEC-RAS شبیه‌سازی و پیامدهای آن مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه جهت بررسی تاثیر برنامه‌های توسعه‌ آتی استان‌های حوضه ‌آبریز سفیدرود و تغییرات شرایط آب ‌و‌ هوایی بر غلظت فسفر رودخانه‌ سفیدرود (و تجمع آن در مخزن سد سفیدرود)، پنج سناریو مبتنی بر این برنامه­‌ها در سال‌های آتی طراحی گردید. متعاقب آن موضوع انتقال و پخش فسفر در رودخانه‌های قزل‌اوزن، شاهرود و سفیدرود بر اساس سناریوهای مزبور به کمک نرم‌افزار مورد شبیه‌سازی قرار گرفت. نتایج شبیه‌سازی نشان داد کنترل فسفر ورودی ناشی از فعالیت‌های انسانی به رودخانه‌های قزل‌اوزن و شاهرود، موثرترین راه جهت کنترل فسفر رودخانه سفیدرود است و توده زنده جلبک در این رودخانه‌ها تنها براثر افزایش دمای هوا و افزایش دبی افزایش و  با کاهش دبی کاهش یافته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Numerical Modeling of Phosphorus Advection and Diffusion in Water Bodies (Case study: Sefidrood River)

نویسندگان [English]

  • Shervin Faghihirad 1
  • Mahsa Khodayary 2
  • Fouad Kilanehei 3
1 Hydro- Environment Department ,Water Research Institute - Ministry of Energy, Tehran, Iran
2 MSc., Facaulty of Engineering, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran
3 Assistant Professor, Civil Engineering Department, Faculty of Engineering, Imam Khomeini International University
چکیده [English]

Phosphorus is one of the vital nutrients for plants and algae growth. The low solubility of phosphorus compared to other nutrients has caused phosphorus to play a key role in algae growth and its often limiting nutrient in most freshwater. So that excessive phosphorus level in water can produce more algae that cannot be consumed by water body creatures and can cause eutrophication, water quality reduction and harmful condition for the aquatic ecosystem. Therefore, it is important to identify the main sources of entering into rivers, recognizing the mechanism of transport and its distribution as well as the conditions created in rivers due to the advection and diffusion of phosphorus. For this purpose, in this research, after identifying the main sources of phosphorus entry into the river, it investigates and simulates the advection and dispersion of phosphorus in the Qezel-Ozan, Shahrood and Sefidrood Rivers based on field measuring data and using HEC-RAS software. Five scenarios were designed based on statistics and engineering studies to predict the phosphorus concentration of rivers due to rising temperatures, changes in river discharge due to drought and wet season, human population growth and development of irrigation networks in the region for the future. Then, by numerical simulating using HEC-RAS software, the impacts of phosphorus dispersion have been investigated in the region research area. The result presented that controlling human activities that entering phosphorus to Qezel-Ozan and Shahrood rivers can reduce total phosphorus concentration of Sefidrood river, but the mass of algae has been increased only by increasing air temperature and discharge of rivers and decreasing by reduced river discharge. Besides, the results showed that the maximum total phosphorus concentration of Sefidrood River (downstream river) predicted by the numerical simulation related to the developed scenarios was higher than the maximum desired total phosphorus concentration for warm and cold-water fish. For this reason, paying more attention to limit entering phosphorus sources have to be considered for development program in the upstream rivers (Shahroood and Qezel-Ozan) in the region. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Phosphorus
  • Sefidrood River
  • HEC-RAS
  • Numerical Simulation
  • Eutrophication

مراجع

[1] G.M. Filippelli, The Global Phosphorus Cycle, Reviews in Mineralogy and Geochemistry, 48(1) (2002) 391-425.
[2] Z. Zhang, B.E. Johnson, Application and Evaluation of the HEC-RAS-Nutrient Simulation Module (NSM I), US Army Engineer Research and Development Center [Environmental Laboratory], 2014.
[3] Z.-G. Ji, Hydrodynamics and Water Quality: Modeling Rivers, Lakes, and Estuaries, John Wiley & Sons, 2017.
[4] H. Ghafari Farsani, H. Poorbagher, H. Farahmand, Effects of Malathion on DNA Breakage in the Liver and Gill of Rainbow Trout (Oncorhynchus Mykiss) Using Weighted Averaging, Journal of Fisheries, 69(1) (2016) 89-99.
[5] P. Vadas, P.J. Kleinman, A. Sharpley, B. Turner, Relating Soil Phosphorus to Dissolved Phosphorus in Runoff, Journal of Environmental Quality, 34(2) (2005) 572-580.
[6] W.F. James, B.E. Johnson, Algorithm Considerations for Evaluating Phosphorus Transport and Environmental Management Strategies Using a Grid-Based Spatial Watershed Model, Engineer Research and Development Center Vichksburg Ms Structures Lab, 2007.
[7] S. Isazadeh, M. Tajrishi, A. Abrishamchi, M. Ahmadi, Application of Phosphorus Simulation Models to Latian Reservoir, Water and Wastewater, 16(2 (54)) (2005).
[8] S.A. Mirbagheri, S. Mahmoodi, S.M. Khezri, Modeling Nitrogen and Phosphorus Chang during Challus River in year 2008-2009 Using Software QUAL2K., Journal of Civil and Environment Engineering, 40(3) (2012).
[9] N. Badrzadeh, J. Mohammad Vali Samani, M. Mazaheri, B. Fakori, Simulation Of Water Level In The Aras River Using One Dimensional Hydrodynamic Model, in:  First International Conference Water, Environment and Sustainable Development, University of Mohaghegh Ardabili, 2015. (In Persian)
[10] H. Bakhshi, Simulation Nitrogen Dispersion in River Case-study: Sefidrood River, Amirkabir University of Tehran, 2018. (In Persian)
[11] M.G.C.E. Co., Updating the Country's Water Master Plan, Water Research Institute (WRI), Iran, 2004. (In Persian)
[12] G.W. Burnner, Hydrologic Engineering Center, HEC-RAS River Analysis System, Users Manual Version 5.0, US Army Crops of Engineers, 2016
[13] Z. Zhang, B.E. Johnson, Aquatic Nutrient Simulation Modules (NSMs) Developed for Hydrologic and Hydraulic Models, US Army Engineer Research and Development Center Vicksburg United States, 2016.
[14] D.N. Moriasi, J.G. Arnold, M.W. Van Liew, R.L. Bingner, R.D. Harmel, T.L. Veith, Model Evaluation Guidelines for Systematic Quantification of Accuracy in Watershed Simulations, Transactions of the ASABE, 50(3) (2007) 885-900.
[15] C. Leibundgut, P. Maloszewski, C. Külls, Tracers in Hydrology, John Wiley & Sons, 2011.
[16] J.A. Moore, M.J. Gamroth, Calculating the Fertilizer Value of Manure from Livestock Operations,  (1991).
نشریه مهندسی عمران امیرکبیر
دوره 53، شماره 12
اسفند 1400
صفحه 5219-5238

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار