ارزیابی ریسک‌های زیست‌محیطی سد البرز با استفاده از روش‌های تاپسیس و تاپسیس فازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه قم، قم، ایران

2 قم-دانشگاه قم-دانشکده فنی-اتاق مدیر گروه عمران-

3 گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائمشهر، ایران

چکیده

هدف از انجام این تحقیق ارزیابی ریسک‌های زیست محیطی سد البرز برروی رودخانه بابلرود واقع در شهرستان بابل، با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه بود. در ابتدا به شناسایی محیط زیست محدوده مورد مطالعه پرداخته شد و سپس لیستی از ریسک‌های زیست محیطی شناسایی شده، در فاز ساختمانی و بهره‌برداری تهیه و در قالب پرسشنامه در اختیار کارشناسان محیط زیست و آشنا با حوزه سد البرز قرار داده شد. ریسک‌های زیست محیطی براساس سه شاخص شدت وقوع، احتمال وقوع و اهمیت ریسک، طبق طیف امتیازده‌ی لیکرت توسط کارشناسان امتیازدهی گردید، سپس با استفاده از روش‌های تاپسیس و تاپسیس فازی رتبه‌بندی ریسک‌های زیست محیطی انجام شد. مهمترین ریسک‌های سد البرز با استفاده از روش تاپسیس در فاز ساختمانی به ترتیب: تخریب جنگل در محدوده سد با امتیاز 0/926 ، جابه‌جایی ساکنان مخزن سد با امتیاز 0/837 و در فاز بهره‌برداری به ترتیب: لایه‌بندی حرارتی مخزن سد با امتیاز 0/847 ، زمین لغزش با امتیاز 0/751 ، همچنین مهمترین ریسک‌های سد البرز با استفاده از روش تاپسیس فازی در فاز ساختمانی به ترتیب: جابه‌جایی ساکنان مخزن سد با امتیاز 0/682 ، تخریب جنگل در محدوده سد با امتیاز 0/677 و در فاز بهره‌برداری به‌ترتیب: لایه‌بندی حرارتی مخزن سد با امتیاز 0/645 ، زمین لغزش با امتیاز 0/630 به دست آمد و در نهایت برای رفع تعارض بین نتایج از یکی از روش‌های ادغام (روش میانگین رتبه‌ها) استفاده شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Environmental risk assessment of Alborz Dam using Topsis and Fuzzy Topsis methods

نویسندگان [English]

  • leila moradi 1
  • Taher Rajaee 2
  • Maedeh Sadeghpoor 3
1 Department of Civil Engineering, Faculty of Engineering, Qom University, Qom, Iran
2 Department of Civil Engineering, Faculty of Engineering, Qom University, Qom, Iran
3 Department of Civil Engineering, Faculty of Engineering, Islamic Azad University, Qaemshahr Branch, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study was to evaluate the environmental risks of Alborz Dam on Bababrood River in Babol city, using multi-criteria decision making methods. Initially, environmental identification of the study area was carried out, Then a list of environmental risks identified in the construction and exploitation phase was prepared and presented to environmental experts familiar with the Alborz dam area in the form of a questionnaire. environmental risks scored by environmental experts based on three indicators, Severity of occurrence, Probability of occurrence, Then environmental risks ranking was performed using TOPSIS and Fuzzy TOPSIS methods. The most important risks of Alborz dam using TOPSIS method in the construction phase, respectively: Was Obtained, Destruction of forest within the dam with a score of 0.926, Displacement of reservoir residents with a score of 0.837 And in the phase of operation: Thermal stratification of dam reservoir with a score of 0.847, Landslide with a score of 0.751. Also, the most important risks of the Alborz dam using the Fuzzy Topsis method in the construction phase, respectively: Was Obtained, Displacement of reservoir residents with a score of 0.682, Demolition of forest within the dam with a score of 0.677, And in the phase of operation, respectively: Thermal stratification of dam reservoir with a score of 0.645, Landslide with a score of 0.630. Finally, one method of integration (average rating method) was used to resolve the conflict between the results.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environmental risk assessment
  • multi-criteria decision-making
  • Topsis
  • Fuzzy Topsis
  • Alborz Dam

مراجع

[1] R.V. Matalucci, Risk Assessment Methology for Dams (RAM-D SM), in:  Proceedings of 6rd International Conference on Probabilistic Safty Assessment and Management (PSAM 6), Puerto Rico, USA, (2002), pp.
.671-961
[2] J.R. Harrald, I. Renda-Tanali, G.L. Shaw, C.B. Rubin, S. Yeletaysi, Review of risk based prioritization/decision making methodologies for dams, US army corps for engineers, The George Washington University, Institute for Crisis, Disaster, and Risk Management, Washington, DC, 29,(2004)
[3] Z. Dongjian, G. Chongshi, L. Peng, Safety synthesis assessment of river-way levee, in:  73rd Annual Meeting of ICOLD, Tehran, Iran, May, (2005), pp. 1-6
[4] A. Rezaeifar, M.S. Jebel Ameli, A. Chaeibakhsh Langeroudi, Ranking of project risks using multi-criteria decision making models, in:  2nd International Project Management Conference, Ariana Research Group,
(1384).(in persian)
[5] F.J.C. Mendoza, A.G. Izquierdo, Design of a model to assess the environmental risk of leachate dams, Waste management, 28(11) (2008) 2122-2133.
[6] M. Karamouz, M. Dehghani, S.A. Asadollahi, A. Ahmadi, Assessment of Dams' Vulnerability with Strategic Management Approach: A Case Study, in:
Second national congress of dam construction, Islamic Azad University of Zanjan, (1388).(in persian)
[7] S.A.          Jozey,     S.M.       Monavari,             H.            Khosravani,
Environmental risk assessment of Lorestan Roudbar dam in construction phase by multi-indicator decision-making and model RAM-D, Environmental research, 3(6) (1392) 3-16.(in persian)
[8] S. Darvishi, S. Malmasi, A. Nazari Doost, Environmental risk assessment of Seydoun Dam in Khuzestan during construction using multi-criteria decision-making methods, in:  Third Conference on Environmental Planning and Management, University of Tehran, (1392).
(in persian)
[9] Qasempour Niari, E. Fataei, Environmental risk assessment of dams in building and exploitation phases using William Fine method (Case study: Emarat dam in Ardabil province), in:  First National Conference on Environmental Pollution with a Pure Land Focus, People's Society of Pure Life, (1393).(in persian)
[10] N.            Jafar       Zadeh    Haghighifard,       A.            Ashrafifar,            K.            Vershusaz,            Requirements and designing of environmental risk assessment of dam structures using TOPSIS method (Case study:  Ramhormoz dam), in:  International Conference on Science, Engineering and Environmental Technologies, Faculty of Environment of Tehran
University, (1394(.(in persian)
[11] S. Rezayan, S.A. Jozi, S. Ataee, Environmental risk assessment of Pavehroud Dam in construction phase using TOPSIS and RAM-D methods,(1395).(in persian)
[12] S. Malmasi, Z. Elahe Dad, Environmental risk assessment of dam construction projects using integrated multi-criteria decision making Case study: Azad Dam in Kurdistan province of Iran,(1396).(in persian)
[13] M.a.G.R.W.          Company,             Environmental     Impact
Assessment Studies of Alborz Dam, (1381).(in persian)
[14] M.J. Asgharpour, Multi-criteria decisions, Fifth Edition ed., University of Tehran, Tehran, Iran, (1387).(in persian)
[15] C.-L. Hwang, Kwangsun Yoonet al. Multiple attribute decision making: methods and applications: a state-of-the-art survey, Springer-Verlag New York, 24 (1981) 113.
[16] S.-J. Chen, C.-L. Hwang, Fuzzy multiple attribute decision making methods, in:  Fuzzy multiple attribute decision making, Springer, (1992), pp. 289-486.
[17] C.-T. Chen, Extensions of the TOPSIS for group decision-making under fuzzy environment, Fuzzy sets and systems, 114(1) (2000) 1-9.
نشریه مهندسی عمران امیرکبیر
دوره 52، شماره 12
اسفند 1399
صفحه 3091-3108

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار