TY - JOUR ID - 4512 TI - شرایط جریان موجکی و ضریب دبی جریان در سرریزهای لبه‌پهن مستطیلی JO - نشریه مهندسی عمران امیرکبیر JA - CEEJ LA - fa SN - 2588-297X AU - نورانی, بهرام AU - سلماسی, فرزین AU - ارونقی, هادی AU - رضایی, فائزه AD - گروه مهندسی آب، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران. AD - گروه مهندسی آب، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 54 IS - 1 SP - 125 EP - 140 KW - سرریز KW - لبه پهن حقیقی KW - ضریب دبی جریان KW - جریان موجکی KW - روش حجم محدود DO - 10.22060/ceej.2021.18314.6830 N2 - سرریزها یکی از انواع سازه­های هیدرولیکی هستند که­ در سیستم­های انتقال آب به منظور اهداف خاصی مانند افزایش عمق جریان در بالادست سازه جهت آب‌گیری و یا اندازه­گیری دبی جریان به کار گرفته می­شوند. در این تحقیق به بررسی پارامترهای هیدرولیکی جریان و چگونگی وقوع جریان موجکی در سرریزهای لبه‌پهن مستطیلی به روش عددی با استفاده از روش حجم محدود (FVM) پرداخته شد و نتایج آن با روش آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که محدوده ضریب دبی برای داده­های آزمایشگاهی بین 321/0 تا 332/0 است و با استفاده از مدل عددی این محدوده بین 301/0 الی 354/0 می­باشد. هم‌چنین مشاهده گردید که در صورتی که عدد فرود جریان در مقطعی که حداقل عمق در روی تاج (dmin) اتفاق می­افتد، کمتر از مقدار 5/1 باشد (5/1>(Fr1، در بالای تاج سرریز موجک­هایی به فرم سینوسی تشکیل می­شود، که می­تواند دقت در قرائت اشل را کاهش و باعث ایجاد خطا در برآورد دبی عبوری گردد. برای جلوگیری از وقوع جریان موجکی، عمق جریان نباید از حد معینی کمتر گردد. در تحقیق حاضر جریان موجکی در شرایطی که نسبت عمق آب روی تاج سرریز به طول تاج سرریز در جهت جریان بزرگ‌تر از 1/0 باشد (1/0   H/L)، مشاهده نشد. بنابراین می­توان گفت برقراری جریان موجکی در سرریزهای لبه‌پهن طولانی (1/0   H/L) مستعدتر از سرریزهای لبه‌پهن حقیقی (4/0  H/L   1/0) است. هم‌چنین با استفاده از روش رگرسیونی، رابطه­ای برای تعیین ضریب دبی سرریزهای لبه‌پهن حقیقی با دقت مناسب و بالا ارائه شد. UR - https://ceej.aut.ac.ir/article_4512.html L1 - https://ceej.aut.ac.ir/article_4512_9308ce79d389d4864f9eb1c427cb5512.pdf ER -