TY - JOUR ID - 3562 TI - هیدروکربن‌های حلقوی معطر (PAHs) در رسوبات رواناب شهری (مطالعه موردی شهر تهران) JO - نشریه مهندسی عمران امیرکبیر JA - CEEJ LA - fa SN - 2588-297X AU - حسنی مقدم, امین AU - هاشمی, سید حسین AU - قدیری, علی AD - دانشگاه شهید بهشتی Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 52 IS - 11 SP - 2713 EP - 2726 KW - رسوب KW - هیدورکربن های حلقوی معطر KW - کربن آلی کل KW - رواناب KW - منشایابی DO - 10.22060/ceej.2019.16098.6124 N2 - هیدروکربن‌های حلقوی معطر (PAHs )به‌دلیل سمیت، پایداری، چربی دوستی، تجمع زیستی و اثرات سرطانزایی و جهش‌زایی مورد توجه ویژه هستند. رواناب‌های شهری مقادیر قابل توجهی ترکیبات PAHs دارند که انتقال آنها به محیط‌های پذیرنده مخاطرات محیط زیستی و بهداشتی در پی دارد. به‌دلیل ویژگی آبگریزی، بیش‌تر این ترکیبات در محیط‌های آبی به‌صورت هم پیوند با ذرات معلق و رسوبات تجمع و انتقال می‌یابند. بنابراین ارزیابی رسوبات به‌عنوان یکی از محیط‌های موثر بر سرنوشت آنها اهمیت دارد. این پژوهش با هدف ارزیابی مقدار و منشا ترکیبات PAHs در رسوبات رواناب تهران انجام شده است. نمونه‌ها از سه زیرحوضه اصلی شهر تهران در اردیبهشت 1396 برداشت و غلظت 16 ترکیب PAHs و کربن آلی اندازه‌گیری و با پنج شاخص نسبت‌های تشخیصی، منابع انتشار محتمل آنها تعیین شد. غلظت مجموع PAHs در گستره57 تا2/978 نانوگرم برگرم وزن خشک رسوب بود. پراکندگی غلظت کل ترکیبات در زیرحوضه 2(57- 976/6 نانوگرم برگرم) به‌دلیل قرارگیری در مرکز شهر و تنوع منابع آلاینده نسبت به زیرحوضه 1(84/4 -773/2 نانوگرم بر گرم)و زیرحوضه 3(76/3 -978/2 نانوگرم بر گرم) بالاتر بود. همچنین، بین کربن آلی کل و غلظت PAHs همبستگی معنی‌دارو قوی وجود دارد، اما ضریب آن در هر زیرحوضه متفاوت است. در تمام ایستگاه‌ها به استثنای ایستگاه C1S27 ،ترکیبات 3 و 4 حلقه‌ای به‌ویژه کرایزن، فلئورانتن و پایرن غالب بودند. چهار شاخص منشاء ترکیبات را پایروژنیک و شاخصHMW/LMW در 30 درصدایستگاه‌ها منشاء پتروژنیک نشان داد. به‌طور کلی، به‌دلیل تراکم بالای جمعیت و ترافیک و فعالیت‌های انسانی، منابع پایروژنیک نسبت به پتروژنیک سهم غالب را دارند. UR - https://ceej.aut.ac.ir/article_3562.html L1 - https://ceej.aut.ac.ir/article_3562_a426f7904e0da258e39cf581515823ba.pdf ER -