%0 Journal Article %T هیدروکربن‌های حلقوی معطر (PAHs) در رسوبات رواناب شهری (مطالعه موردی شهر تهران) %J نشریه مهندسی عمران امیرکبیر %I دانشگاه صنعتی امیرکبیر %Z 2588-297X %A حسنی مقدم, امین %A هاشمی, سید حسین %A قدیری, علی %D 2021 %\ 01/20/2021 %V 52 %N 11 %P 2713-2726 %! هیدروکربن‌های حلقوی معطر (PAHs) در رسوبات رواناب شهری (مطالعه موردی شهر تهران) %K رسوب %K هیدورکربن های حلقوی معطر %K کربن آلی کل %K رواناب %K منشایابی %R 10.22060/ceej.2019.16098.6124 %X هیدروکربن‌های حلقوی معطر (PAHs )به‌دلیل سمیت، پایداری، چربی دوستی، تجمع زیستی و اثرات سرطانزایی و جهش‌زایی مورد توجه ویژه هستند. رواناب‌های شهری مقادیر قابل توجهی ترکیبات PAHs دارند که انتقال آنها به محیط‌های پذیرنده مخاطرات محیط زیستی و بهداشتی در پی دارد. به‌دلیل ویژگی آبگریزی، بیش‌تر این ترکیبات در محیط‌های آبی به‌صورت هم پیوند با ذرات معلق و رسوبات تجمع و انتقال می‌یابند. بنابراین ارزیابی رسوبات به‌عنوان یکی از محیط‌های موثر بر سرنوشت آنها اهمیت دارد. این پژوهش با هدف ارزیابی مقدار و منشا ترکیبات PAHs در رسوبات رواناب تهران انجام شده است. نمونه‌ها از سه زیرحوضه اصلی شهر تهران در اردیبهشت 1396 برداشت و غلظت 16 ترکیب PAHs و کربن آلی اندازه‌گیری و با پنج شاخص نسبت‌های تشخیصی، منابع انتشار محتمل آنها تعیین شد. غلظت مجموع PAHs در گستره57 تا2/978 نانوگرم برگرم وزن خشک رسوب بود. پراکندگی غلظت کل ترکیبات در زیرحوضه 2(57- 976/6 نانوگرم برگرم) به‌دلیل قرارگیری در مرکز شهر و تنوع منابع آلاینده نسبت به زیرحوضه 1(84/4 -773/2 نانوگرم بر گرم)و زیرحوضه 3(76/3 -978/2 نانوگرم بر گرم) بالاتر بود. همچنین، بین کربن آلی کل و غلظت PAHs همبستگی معنی‌دارو قوی وجود دارد، اما ضریب آن در هر زیرحوضه متفاوت است. در تمام ایستگاه‌ها به استثنای ایستگاه C1S27 ،ترکیبات 3 و 4 حلقه‌ای به‌ویژه کرایزن، فلئورانتن و پایرن غالب بودند. چهار شاخص منشاء ترکیبات را پایروژنیک و شاخصHMW/LMW در 30 درصدایستگاه‌ها منشاء پتروژنیک نشان داد. به‌طور کلی، به‌دلیل تراکم بالای جمعیت و ترافیک و فعالیت‌های انسانی، منابع پایروژنیک نسبت به پتروژنیک سهم غالب را دارند. %U https://ceej.aut.ac.ir/article_3562_a426f7904e0da258e39cf581515823ba.pdf